Aspendos’tan 12. Yüzyıla Tarihlendirilen Bir Depolama Birimi ve Kentin Akdeniz Ticaretindeki Yeri Üzerine Yeni Bulgular
Veli Köse1, Mustafa Bilgin2, İnan Kopçuk3, Ertan Şehit4
1Ankara Üniveritesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Klasik Arkeoloji Ana Bilim Dalı, Ankara/TÜRKİYE
2Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü, Afyon/TÜRKİYE
3Ankara Üniveritesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Klasik Arkeoloji Ana Bilim Dalı, Ankara/TÜRKİYE
4Yozgat Bozok Üniversitesi, Boğazlıyan Meslek Yüksekokulu, Mimarlık ve Şehir Planlama Bölümü, Mimari Restorasyon Programı, Yozgat/TÜRKİYE
Anahtar Kelimeler: Aspendos, Roma Bazilikası, Vestibulum, Orta Bizans Dönemi, Depolama, Ticari Amphoralar.
Özet
Araştırma makalesinin konusunu, Antalya ili, Serik ilçesi, Belkıs Mahallesi sınırları içerisinde yer alan Aspendos Antik Kenti’nde, 2019 ve 2020 yılları arasında Roma Bazilikası’nın Vestibulum bölümünde sürdürülen kazı çalışmalarında açığa çıkartılan bir depolama birimi oluşturmaktadır. V3 kodlamasıyla tanımlanan arkeolojik sektörde gerçekleştirilen kazılarda, bazilikanın son kullanım evresi olduğu düşünülen, MS 12. yüzyıla ait bir mekânla karşılaşılmıştır. Vestibulum’un iç kuzeybatı köşesine bitiştirilerek yapılan bu küçük kare planlı mekân, düzensiz taş bloklarla şekillendirilerek harçla tutturulmuştur. Anıtsal boyutlardaki Roma Bazilikası MS 5. yüzyılda kiliseye çevrilmiş, MS 12. yüzyılda ise Bazilika’nın, en azından Vestibulum’unun içi, ya dinî ya da özel kullanım amaçlı mütevazı teknikte inşa edilmiş bir yaşam alanına dönüştürülmüştür. Çalışmanın hedeflerinden biri, bahsi geçen zaman diliminde, bu tip yalın görünümlü konut alanlarında, depolama şeklinin, fonksiyonun ve bununla bağlantılı saklama koşullarının nasıl bir görünüme sahip olduğunu dayanak noktalarıyla birlikte açıklığa kavuşturabilmektir. Ayrıca, bu özel alanın içinde ele geçirilen ticari amphoralar araştırma kapsamına dâhil edilerek bunlardan en uygun sonucu vereceği düşünülen toplam 10 adet ticari amphora değerlendirilmiştir. Aspendos örneklerinin üç ayrı tip içerisinde sınıflandırılabileceği önerilmektedir. Bu tipler göz önüne alındığında, Aspendos’un söz konusu dönemde Akdeniz’deki ticaret ağının bir parçası olduğu, Myra (Demre) gibi komşu yakın kentlerin yanı sıra başkent Konstantinopolis’i de içine alan deniz aşırı uzak merkezlerle de yakın ilişkiye girdiği anlaşılmıştır.
Bu makale Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisans (CC BY-NC) ile lisanslanmıştır.
Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.
Çalışmanın Tasarlanması/ Planning of the Study: Yazar/Author-1 (%30) - Yazar/Author-2 (%30) Yazar/Author-3 (%20) - Yazar/Author-4 (%20)
Veri Toplanması/Collecting Data: Yazar/Author-1 (%30) - Yazar/Author-2 (%30) Yazar/Author-3 (%20) - Yazar/Author-4 (%20)
Veri Analizi/Data Analysis: Yazar/Author-1 (%30) - Yazar/Author-2 (%30) Yazar/Author-3 (%20) - Yazar/Author-4 (%20)
Makalenin Yazımı/Writing the Article: Yazar/Author-1 (%30) - Yazar/Author-2 (%30) Yazar/Author-3 (%20) - Yazar/Author-4 (%20)
Makale Gönderimi ve Revizyonu/ Submission of the Article and Revisions: Yazar/Author-1 (%30) - Yazar/Author-2 (%30) Yazar/Author-3 (%20) - Yazar/Author-4 (%20)
Çıkar çatışması beyan edilmemiştir.
Aspendos Projesi, T.C. Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Klasik Arkeoloji Ana Bilim Dalı öğretim üyelerinden Veli Köse tarafından 2008 yılında başlatılmış olup, 2021 sonuna kadar başkanlığı altında sürdürülmüştür. İlk etapta 2008-2011 yılları arasında sistematik yüzey araştırmaları gerçekleştirilmiş; bu saha araştırmalarının akabinde, 2011 tarihi itibarıyla Antalya Müzesi Müdürlüğü denetiminde ve Veli Köse’nin bilimsel danışmanlığında ilk defa arkeolojik kazılara başlanılmıştır. Esas kazı ve araştırma periyodu, 30/09/2013 tarih ve 2013/5387 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 2014 sezonuyla hayata geçirilmiştir. 21/02/2019 tarihi ve 785 no’lu Cumhurbaşkanlığı Kararı neticesinde ise Cumhurbaşkanlığı Kararı Kazılar arasındaki yerini almıştır. 2020 senesiyle birlikte, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Tarih Kurumu ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü arasındaki iş birliği çerçevesinde imzalanan “Arkeolojik Kazıların Yıl Boyu Desteklenmesi Protokolü” ile ikinci grupta 12 aylık kazı statüsüne alınan proje, T.C. Ankara Üniversitesi adına, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı desteklerinin yanı sıra AYK Türk Tarih Kurumu Başkanlığı’nın anlamlı katkıları sayesinde yol alabilmiştir. Bu doğrultuda desteğini esirgemeyen, izinleriyle söz konusu çalışmalara imkân sağlayan tüm kamu kurum ve kuruluşlarına; tüzel veya tekil finansman ya da ayni destek veren bütün dostlarımıza içten bir teşekkürü borç biliriz.
Özverili ve üstün gayretleriyle V3 kazılarını büyük bir hassasiyetle sürdüren ekip üyelerimiz; Aspendos Kazısı TTK Uzmanı, Arkeolog Cansu Yıldırım başta olmak üzere; Arkeolog Bedirhan Bayram, Yiğit Alp Akyüz ve Atilla Turgut’la birlikte diğer tüm öğrencilerimize teşekkürlerimizi sunarız.