Yukarı Mezopotamya’da Erken Neolitikleşme Sürecinde Körtiktepe

Özet

Körtiktepe, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Genç Dryas yerleşime dair güvenilir bir şekilde tarihlendirilebilen kanıtlar sunan şimdiye kadarki tek yerleşimdir. Orta Fırat Havzası’ndaki Tell Qaramel ve Tell Mureybet ile birlikte Yukarı Dicle Havzası’ndaki Körtiktepe, Yukarı Mezopotamya’da Neolitik kültürün doğuşunda ve gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Şimdiye kadar Körtiktepe, Güneydoğu Anadolu’da Genç Dryas Devri yerleşik yaşamına dair güvenilir bir tarihlendirmeyle kanıtlar sunan tek yerleşimdir. Yerleşim, MÖ 10.700’den MÖ 9.300 yılları arasında, Genç Dryas’ten Erken Holosen Döneme kadar, yerleşik avcı-toplayıcı-balıkçıların yaşadığı bir yerdir. Yaklaşık 460 mimari kalıntı ile yarısı boyalı insan iskeletleri olmak üzere olağanüstü sayıda mezar hediyesi içeren yaklaşık 2.000 tekli ve çiftli gömü ortaya çıkarılmıştır ki bu da onu dünyanın en zengin Neolitik buluntu grubu olan yerleşimi yapmıştır. 1.300 yılı aşkın tarım öncesi yerleşim tarihi, zengin bitki kalıntıları ve yüz binlerce hayvan kemiği ile Körtiktepe, Genç Dryas’tan Erken Holosen’e geçiş sırasında çevresel değişikliklere karşı insan tepkilerine ilişkin bilimsel soruları araştırmak için önemli bir fırsat sunmaktadır. Bu makalede; mutlak tarihler, yapı geleneği, ölü gömme adetleri ve yoğunlukları ile birlikte arketip kültürel öğeleri karşılaştırarak Yukarı Mezopotamya’daki Erken Neolitikleşme sürecinde Körtiktepe’nin kronolojik konumu ve mirası belirlenmeye çalışılmıştır.