Geç Tunç-Demir Çağı Geçişinde Mukiş Krallığı’nın Başkenti Alalah’ta Yerel Dinamikler
Murat Akar1
, Müge Bulu2, Tara Ingman3, Hélène Maloigne4, Hasan Peker5
1Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim Dalı, Hatay/TÜRKİYE
https://ror.org/056hcgc41
2Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim Dalı, Ankara/TÜRKİYE https://ror.org/01wntqw50
3Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi, İstanbul/TÜRKİYE https://ror.org/00jzwgz36
4The Institute of Historical Research, Londra/İNGİLTERE https://ror.org/04e8nyq62
5İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri Bölümü, Hititoloji Anabilim Dalı, İstanbul/TÜRKİYE https://ror.org/03a5qrr21
Anahtar Kelimeler: Amik Ovası, Aççana Höyük, Alalah, Mukiş Krallığı, Geç Tunç Çağı, Erken Demir Çağı.
Özet
Bu makalede, Hatay ilinin Amik Ovası’nda, Asi Nehri kenarında yer alan Aççana Höyük/Eski Alalah kentinde yürütülen yeni arkeolojik araştırmalar ekseninde, Geç Tunç Çağı’nın sonu ile Demir Çağı’na geçiş sürecinde, Anadolu ve Doğu Akdeniz koridoru üzerinde yaşanan yönetimsel ve sosyal değişimlere bölgesel bir bakış açısı sunulmuştur. Bu dönem aralığı, Anadolu arkeolojisi özelinde Hitit İmparatorluğu’nun çöküşü ve sonrasında yaşananları tanımlamaya yönelik araştırma sorularına odaklanırken, Doğu Akdeniz arkeolojik araştırmaları ise uzun yıllardır materyal kültür üzerinden insan hareketliliği ve göç kavramlarını tartışmaktadır. Aççana Höyük’te 1930’lu yıllarda “Tapınak Sondajı” olarak tanımlanan ve kentin dinsel nitelikli yapılarına ait tabakalaşmanın açığa çıkarıldığı alanın yakınına yerleştirilen yeni kazı sahasında tanımlanan bağlamlar üzerinden, Anadolu ve Doğu Akdeniz kültürlerinin kesiştiği tampon bir bölgede imparatorluk politikalarının gündelik yaşam, zanaat endüstrileri, idari yönetim pratikleri, kült ve sosyal statü gibi kavramlar üzerindeki etkisi ve ilişkisi irdelenmiştir. Geç Tunç Çağı’ndan Erken Demir Çağı’na geçişi tanımlayan seramik grupları, yerel üretim dinamiklerinde büyük ölçüde devamlılığa işaret ederken, alanın kült kimliğiyle ilişkili metal ve fildişi buluntu grupları, sosyal statü ve prestij nesneleri olarak değerlendirilmiştir. Hitit İmparatorluğu için tampon bölge niteliği taşıyan Amik Ovası’nın, Tunç Çağı’nın sonunda yaşanan sistem çöküşüne verdiği yerel tepkiler ise silindir mühür ve bullalardan oluşan yeni epigrafik buluntular ışığında değerlendirilmiştir.
Atıf/Citation: Akar, Murat–Bulu, Müge–Ingman, Tara–Maloigne, Hélène–Peker, Hasan,“Geç Tunç-Demir Çağı Geçişinde Mukiş Krallığı’nın Başkenti Alalah’ta Yerel Dinamikler”, Höyük 16, 2025, 71-94.
Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur./It is declared that scientific and ethical principles were complied with during the preparation of this study and all the works referred are mentioned in the bibliography.
Çalışmanın Tasarlanması/Planning of the Study :Yazar/Author-1 (%20) - Yazar/Author-2 (%20) Yazar/Author-3 (%20) - Yazar/Author-4 (%20) Yazar/Author-5 (%20)
Veri Toplanması/Collecting Data :Yazar/Author-1 (%20) - Yazar/Author-2 (%20) Yazar/Author-3 (%20) - Yazar/Author-4 (%20) Yazar/Author-5 (%20)
Veri Analizi/Data Analysis :Yazar/Author-1 (%20) - Yazar/Author-2 (%20) Yazar/Author-3 (%20) - Yazar/Author-4 (%20) Yazar/Author-5 (%20)
Makalenin Yazımı/Writing the Article :Yazar/Author-1 (%20) - Yazar/Author-2 (%20) Yazar/Author-3 (%20) - Yazar/Author-4 (%20) Yazar/Author-5 (%20)
Makale Gönderimi ve Revizyonu/ Submission of the Article and Revisions :Yazar/Author-1 (%20) - Yazar/Author-2 (%20) Yazar/Author-3 (%20) - Yazar/Author-4 (%20) Yazar/Author-5 (%20)
Çıkar çatışması beyan edilmemiştir./The Author(s) declare(s) that there is no conflict of interest.